ทายาทลำดับชั้นของการทำพินัยกรรม หมายถึง ลำดับการรับมรดกตามพินัยกรรม ซึ่งเจ้ามรดกสามารถเลือกกำหนดได้เอง โดยเรียงลำดับจากลำดับที่ 1 ถึงลำดับที่ 4 ดังนี้
ลำดับที่ 1 คู่สมรส
ลำดับที่ 2 บุตร
ลำดับที่ 3 บิดามารดา
ลำดับที่ 4 พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
ในกรณีที่เจ้ามรดกไม่ได้กำหนดทายาทลำดับชั้นไว้ หรือทายาทลำดับชั้นได้ตายไปก่อนเจ้ามรดก หรือสละสิทธิในการรับมรดก มรดกจะตกทอดไปยังทายาทลำดับชั้นถัดไป
นอกจากนี้ ทายาทลำดับชั้นยังสามารถรับมรดกแทนกันได้ หากทายาทในลำดับชั้นเดียวกันถึงแก่ความตายก่อนเจ้ามรดก ยกเว้นในกรณีที่เจ้ามรดกได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น
ตัวอย่างทายาทลำดับชั้นของการทำพินัยกรรม
- นาย ก มีภรรยาและบุตร 2 คน โดยบุตรคนโตถึงแก่ความตายก่อนนาย ก
ในกรณีนี้ มรดกของนาย ก จะตกทอดไปยังลำดับที่ 1 คู่สมรส และลำดับที่ 2 บุตรคนเล็ก ดังนี้
- ภรรยาของนาย ก จะได้รับมรดกครึ่งหนึ่ง
- บุตรคนเล็กของนาย ก จะได้รับมรดกครึ่งหนึ่ง
- นาย ข มีบิดามารดาและพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 2 คน โดยพี่น้องร่วมบิดามารดาคนหนึ่งถึงแก่ความตายก่อนนาย ข
ในกรณีนี้ มรดกของนาย ข จะตกทอดไปยังลำดับที่ 2 บิดามารดา และลำดับที่ 3 พี่น้องร่วมบิดามารดาอีกคนหนึ่ง ดังนี้
- บิดามารดาของนาย ข จะได้รับมรดกครึ่งหนึ่ง
- พี่น้องร่วมบิดามารดาอีกคนหนึ่งของนาย ข จะได้รับมรดกครึ่งหนึ่ง
ข้อควรระวัง
ในกรณีที่เจ้ามรดกทำพินัยกรรมเพื่อตัดทายาทลำดับชั้นใดลำดับชั้นหนึ่งออกไป พินนัยกรรมนั้นจะต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หากไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ดังกล่าว พินนัยกรรมนั้นจะเป็นโมฆะ ทายาทลำดับชั้นที่ถูกตัดออกไปจะยังสามารถได้รับมรดกตามปกติ
